*دکتر مصباح انصاری درمانگر- دارای گواهینامه PRT از دانشگاه کالیفرنیا و پدر یک کودک دارای اختلال طیف اتیسم
اتیسم سببشناسی ندارد. دانش بشر در این زمینه ضعیف است و نمی داند به چه دلیل اتیسم به وجود میآید و به همین دلیل داروی مشخص برای اتیسم نتوانسته است بسازد و داروهای فعلی برای کاهش علایم استفاده میشود.
رویکردهای مختلفی برای اتیسم وجود دارد و تنها در طول ۵ سال شاهد تغییر روشهای زیادی در این حوزه بوده ایم، اما جمعبندی درمانگران و سازمان بهداشت جهانی این است که خانواده نقش زیادی در پروسه درمان دارد. به طوری که بی توجهی به خانواده استراژی درمان را به شکست میرساند و درمانگر نمی تواند مشکل پیچیده و چند بعدی اتیسم را به تنهایی حل کند. حتی گاهی شاهدیم که علایم هر روز شدیدتر هم میشود.
ما به عنوان یک خانواده طیف اتیسم به جز اینکه با آموزش دیدن توانمند شدیم، سعی کردیم تا حد امکان با ارتباط با دیگر خانوادههای طیف اتیسم آنها را نیز توانمند کنیم.
اولین مسئله ای که ما در ایران در ارتباط با آن مشکل داریم این است که خانواده در استراتژی درمان دیده نمی شود. یعنی خانواده بخشی از درمان نیست و خانواده به عنوان بخشی از آسیب دیده میشود.
باید خانواده را دید. نمی شود تنها کودک را ارزیابی کرد و مشکلات مادر و پدر و برادر و خواهر در آن خانواده دیده نشود. چرا که اتیسم روی همه آنها تاثیر میگذارد. نباید فراموش کنیم که خانواده هم میتواند آسیب ببیند و هم آسیب بزند.
خانواده اگر آموزش ببیند نقش محوری در روند بهبود کودک اتیسم و بازی میکند. در استراتژی درمان باید همه اعضای خانواده دیده شوند. از والدین گرفته تا دیگر فرزندان خانواده. در مرحله بعد خانواده پدری و مادری و افراد دارای رابطه نزدیک با فرد طیف اتیسم حتی همسایه هم باید مدنظر قرار گیرد.
خانوادهها حتما باید در جلسات درمانی حضور داشته باشند و حداقل حدود ۱۵ دقیق از جلسات درمانی به مشورت پایانی با خانواده اختصاص یابد.
در حلقه درمان ابتدا والدین قرار دارند، درحلقه دوم دیگر فرزندان خانواده، در حلقه سوم بستگان خانواده پدری و مادری و در حلقه چهارم افراد دارای رابطه نزدیک با فرد طیف اتیسم مثل همکلاسی و همسایگان باید مورد توجه باشند.
ارتباط و هماهنگی مثلث خانواده مدرسه و دانش آموز باعث آسانتر شدن و بهتر شدن آموزش به کودک دارای اختلال طیف اتیسم میشود. همچنین تامین اصل پیشآگهی و آمادهسازیAdvance Notice & Priming نیز از اهمیت زیادی برخوردار است.
اصل شادی و لذت در مدرسه ، بهبود روحیه سه جانبه در خانواده – مدرسه و دانش آموز تبادل تجربیات، مبارزه با چالشها را آسان میکند و باعث ارتقای یادگیری میشود.
تکنیکهای PRT در واقع ارتباط سازمان یافته با خانواده از طریق حضور خانواده در کمیته آموزشی مدرسه و نقش دادن به خانواده در کلاس و حیاط و سفرهای کوتاه علمی و نقش اولیا در بهینه سازی زمان استراحت و تفریح و ورزش دانش آموزان ازجمله در بازسازی و مدیریت بازیها و نیز ارتقای مهارتهای اجتماعی است که میتواند در بهبود وضعیت کودک بسیار موثر باشد.