معرفی مرکز توانبخشی معلولین «تاف»، ویژه معلولان، اتیسم، سالمندان و …
ارائه خدمات دندانپزشکی برای معلولان حسی، حرکتی و ذهنی یکی از سخت‌ترین و گاه ناممکن‌ترین درمان‌های دندانپزشکی است. اکثر دندانپزشکان با شیوه ارائه خدمات به این قشر از جامعه آشنا نیستند و محیط دندانپزشکی برای ارائه خدمات به این قشر مناسب‌سازی نشده است.
به دلیل مشکلات عدیده‌ای که معلولین کشور با آن روبرو هستند رسیدگی به سلامت دهان و دندان در اولویت کاری سیاست‌گذاران حوزه سلامت و درمان و توانبخشی نبوده و معمولاً از آن به عنوان درمان‌های با اولویت پایین یاد می‌شود. این رویکرد باعث شده که علاوه بر اینکه از وضعیت سلامت دهان و دندان معلولین کشور اطلاع درستی در دست نباشد بلکه مراکز درمانی مناسب برای معلولین نیز در این زمینه بسیار محدود باشد.
خدمات مرکز توانبخشی معلولین تاف، ویژه اختلالات «دهان، بلع و تغذیه» دقیقاً برای پر کردن چنین خلائی راه‌اندازی شده است. مرکز تاف با مجوز سازمان بهزیستی استان تهران از اوایل سال ۹۲ فعالیت خود را آغاز نموده است.
این مرکز با مدیریت دکتر باقری طولابی، دندانپزشک و همکاری همسرشان مریم اسعدی مدیرعامل خیریه نیلوفر باغ آبی و مسئول توانبخشی مرکز تاف با تخصص توانبخشی که مدت بیست سال در حوزه توانبخشی فعالیت داشته‌اند، اداره می‌شود.
مریم اسعدی، در تشریح اهداف راه‌اندازی این مرکز می‌گوید: «مرکز توانبخشی تاف با هدف ارتقا سلامت دهان و دندان معلولین و سالمندان با دو رویکرد توانبخشی و دندانپزشکی فعالیت خود را آغاز نمود. در این مرکز ضمن درمان توانبخشی افرادی که به اختلال بلع ناحیه دهانی – حلقی دچار هستند کلیه خدمات تخصصی دندانپزشکی توسط دندانپزشکان مجرب و متخصص برای معلولین صورت می‌پذیرد».
فضای مرکز برای ورود و تردد معلولین کاملاً مناسب‌سازی شده و پذیرای انواع معلولین (جسمی حرکتی، ذهنی، نابینا، ناشنوا، روانی، سالمند) است. بیهوشی برای آن دسته از معلولین که همکاری لازم با دندانپزشک را ندارند توسط تیم متخصص صورت می‌گیرد. همچنین اتاق OPG برای آسان‌سازی خدمات برای این گروه دایر شده است. کادر توانبخشی مرکز تلاش می‌کنند تا با تعامل و مداخلات روان‌شناختی همکاری کم‌توانان ذهنی را جلب کرده و انتخاب آخر، مداخله بیهوشی باشد. علاوه بر این آموزش نحوه مراقبت از دهان و دندان به معلول و خانواده وی نیز از برنامه‌های مرکز است.
از دیگر فعالیت‌های این مرکز مراقبت از دهان و دندان نیز است. آموزش به خانواده‌ها درباره تکنیک‌های رعایت بهداشت معلولان نیز سایر فعالیت‌های تاف را تشکیل می‌دهد.
پوشش اختلال اتیسم
افراد دارای اختلال اتیسم هم تحت پوشش تاف هستند. تعامل با این بیماران بسیار سخت است و کار‌شناس توانبخشی این فرد را برای پذیرش دندانپزشک آماده می‌کند و از طرف دیگر هم به برخی از دندانپزشکان آموزش داده شده است که بتوانند با این افراد کنار بیایند.
اسعدی که با تحصیلات توانبخشی، سابقه فعالیت بیست ساله در این حوزه را داراست، درباره مشکلات دهان و دندان کودکان معلول می‌گوید: «در کشور ما بخش دندانپزشکی، لوکس محسوب می‌شود و خیلی مورد توجه نیست درحالی‌که به نظر می‌رسد بخش زیادی از مرگ‌ومیر کودکان معلول در مراکز نگهداری به دلیل همین بیماری‌های دهان و دندان است. این کودکان بلع خوبی ندارند و غذا وارد ریه‌هایشان می‌شود و در اثر عفونت ریه فوت می‌کنند. به عبارتی با خوب خوردن و خوب جویدن این مشکل کودکان معلول برطرف می‌شود. با همه اهمیتی که این موضوع دارد اما خیلی مورد توجه نیست درحالی‌که این بخش نیاز به توجه خاص دارد».
نحوه پرداخت هزینه خدمات
در حال حاضر سازمان بهزیستی برای حمایت از درمان این کودکان، یارانه‌ای را پرداخت می‌کند، اما در بسیاری از موارد بقیه هزینه‌ها را خانواده‌ها باید پرداخت کنند که البته بسیاری از آن‌ها این توان را ندارند.
متأسفانه این امکان برای ما وجود ندارد که خدمات رایگان ارائه دهیم. اگر خانواده توان نداشته باشد خود بهزیستی به استناد گزارش‌های مددکاری بقیه هزینه‌ها را پرداخت می‌کند.
درآمد و هزینه‌های مرکز یکسان نیست زیرا به افرادی خدمات داده می‌شود که خاص هستند و خانواده‌های ضعیفی دارند. قرارداد ارگان‌های دیگر تا حدی مشکلات را برطرف کرده است؛ البته مرکز تاف نیاز به خیرانی دارد که هزینه‌های درمانی این افراد را پرداخت کنند.
رئیس مرکز تاف در این باره می‌گوید: «ما امکان پذیرش و درمان خاص را در اختیار مراجعان قرار می‌دهیم. هزینه‌های ما نیز برابر تعرفه‌هایی است که بیمه اعلام می‌کند. ما قصد داریم سلامت دهان و دندان در معلولان را مورد توجه مسئولان قرار دهیم تا جایی که مراکزی مانند این مرکز در استان‌های دیگر نیز فعال باشد».
بهزیستی از همه معلولان حمایت می‌کند
وی در پاسخ به این پرسش که کدام دسته از معلولان از سوی بهزیستی حمایت می‌شوند، می‌گوید: «بهزیستی به همه معلولان کارت می‌دهد و آنان می‌توانند از تخفیف بهره ببرند».
فعالیت مرکز تاف در شرایط فعلی بسیار هزینه‌بر است و مدیران مرکز تأکید می‌کنند برای ادامه فعالیت این مرکز باید خیران به کمک ما بیایند.
آن‌هایی که برای کمک می‌آیند
افرادی که در این مرکز مشغول به کار هستند نه تنها آموزش‌های لازم را برای ارائه خدمات به این گروه دیده‌اند که ویژگی‌های خاصی دارند و به کارشان عشق می‌ورزند. شاید باورش سخت باشد که گاهی پزشک خودش اقدام به حمل‌ونقل بیمار می‌کند.
در حالی که بسیاری از افراد نیازمند خدمات درمانی که به این مرکز مراجعه می‌کنند از با مشکلات عدیده مالی دست و پنجه نرم می‌کنند اسعدی می‌گوید: «روزانه افراد زیادی به موسسه ما حتی از شهرستان‌ها مراجعه می‌کنند و خیلی از آن‌ها از دهک‌های پایین جامعه هستند و توان پرداخت هزینه‌های گزاف دندانپزشکی را ندارند. به همین منظور تصمیم گرفتیم تا «موسسه خیریه نیلوفر باغ آبی» را با کسب مجوز از سازمان بهزیستی و با هدف کمک به بهبود سلامت و بهداشت دهان و دندان معلولین شروع با جمع‌آوری کمک‌های مردمی در سال ۱۳۹۶ تأسیس کردیم تا مراحل درمان دندانپزشکی و بیماری‌های بلع و تغذیه معلولین بی‌بضاعت را تا حد نیاز تسهیل بخشیم. بنابراین در این خصوص و به منظور درخواست‌های مکرر، موسسه خیریه نیلوفر باغ آبی، آماده دریافت هرگونه خدمات و کمک‌های مردمی جهت ارائه خدمات بهتر به این گروه خاص است».
پل ارتباطی مرکز با مراجعه‌کنندگان
خدمات مرکز تاف در دو نوبت‌کاری، از ۸ صبح تا ۱۳ و ۱۵ تا ۲۰ به مردم ارائه می‌شود. در مرکز تاف غیر از خدمات دندانپزشکی روی رفع اختلال دهان و فک هم کار می‌شود و در این حوزه علاوه بر معلولان، بیماران ام‌اس، سالمندان مبتلایان به آلزایمر و افرادی از این دست نیز مراجعه‌کننده هستند. در این مرکز به افرادی که مشکل بلع دارند آموزش داده می‌شود و یک سری از تکنیک‌ها در اختیار آن‌ها و خانواده‌هایشان قرار می‌گیرد تا فرد به راحتی بلع را انجام دهد.
مراجعان می‌توانند به نشانی ستارخان. ابتدای بهبودی. نبش کوچه بشیر. مرکز تاف پلاک ۳۶۱ مراجعه کنند و یا از طریق شماره تلفن مرکز ۶۶۵۰۸۸۳۹ و ۶۶۵۰۸۸۴۱ وقت بگیرند.
