نهم خرداد هرسال روز جهانی ام‌اس نامگذاری شده تا فرصتی باشد برای افزایش آگاهی در مورد این بیماری عصبی که این روزها یکی از شایع‌ترین اختلالات عصب شناختی در میان بزرگسال سراسر جهان است.
مولتیپل اسکلروزیس یا «ام‌اس» ، یک بیماری التهابی است که در آن غلاف‌های میلین سلول‌های عصبی در مغز و نخاع آسیب می‌بینند. این آسیب‌دیدگی می‌تواند در توانایی بخش‌هایی از سیستم عصبی که مسئول ارتباط هستند، اختلال ایجاد کند و باعث به وجود آمدن علائم و نشانه‌های جسمی شود.
ام‌اس بر مغز، اعصاب چشم و نخاع تأثیر می‌گذارد و باعث ایجاد علائمی نظیر مشکل در تعادل، بینایی و کنترل عضلانی می‌شود. علائم ام‌اس از شخصی به فرد دیگر متفاوت است. در حال حاضر علت ابتلا به این بیماری ناشناخته است و هیچ درمان قطعی برای آن وجود ندارد.
دانشمندان هنوز به قطعیت نمی‌توانند بگویند که چرا میزان پیشرفت این بیماری شدید است. با این حال، رابطه سیستم ایمنی و مغز را می‌توان یک مقصر اصلی در ابتلا به این بیماری دانست. محققان می‌گویند در بیماری ام‌اس، سیستم ایمنی سلول‌های طبیعی مغزی طبیعی را به جای موارد خارجی اشتباه می گیرد. آنها بر این باورند که ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی در این میان نقش بازی می کند، اما به طور کامل دلیل اصلی مشخص نشده است.
علائم مشترک بیماری ام اس در زنان و مردان
به طور کلی علائم بیماری ام اس در زنان و مردان یکسان است. اما این علائم با توجه به محل و شدت آسیب عصبی ناشی از التهاب در افراد مختلف، متفاوت است. بعضی از رایج‌ترین علائم ام اس در زیر آورده شده است:
۱٫ علائم عضلانی
ام اس در زنان و مردان در واقع حمله سلول‌های ایمنی بدن به سیستم عصبی است. این مسئله می‌تواند در مغز، نخاع یا اعصاب بینایی رخ دهد. به همین ترتیب بیماران مبتلا ممکن است علائم مرتبط با ماهیچه و عضله‌ای را تجربه کنند که شامل:
اسپاسم عضلانی
بی‌حسی
مشکلات تعادل و عدم هماهنگی
مشکل در حرکت دست و پا
لغزش در و مشکل در راه رفتن
ضعف یا لرزش در یک یا هر دو دست یا پاها
۲٫ علائم چشمی
مشکلات بینایی هم در مردان و هم در زنان مبتلا به بیماری ام اس دیده می‌شود. این مشکلات می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
از دست دادن بینایی، جزئی یا کامل، که اغلب در یک چشم اتفاق می‌افتد
درد در هنگام حرکت چشم‌ها
دوبینی
تاری دید
حرکات غیرارادی حرکت چشم
نارسایی عمومی چشم و اختلالات بینایی بیشتر
تمام این علائم ام اس در چشم به علت آسیب بیماری در قسمتی از مغز است که مسئول کنترل و هماهنگی دید است.
۳٫ تغییرات روده و مثانه
هر دو نارسایی مثانه و روده، اغلب در افراد مبتلا به بیماری ام اس مشاهده می‌شود. اختلال در مسیرهای سیستم عصبی که عضلات مثانه و روده را کنترل می‌کند، باعث بروز این مشکلات می‌شوند. علائم ام اس در مثانه و روده عبارت‌اند از:
مشکل در شروع ادرار
تکرر ادرار یا نیاز به ادرار کردن
عفونت مثانه
نشت ادرار یا مدفوع
یبوست
اسهال
۴٫ بی‌حسی یا درد
احساس بی‌حسی، گزگز شدن و درد برای بسیاری از افراد مبتلا به ام اس شایع است. افراد اغلب این علائم ام اس را در سراسر بدن یا در اندام‌های خاص تجربه می‌کنند. ممکن است بی‌حسی به صورت سوزن سوزن شدن یا احساس سوزش حس شود.
با توجه به تحقیقات انجام شده، بیش از نیمی از افراد مبتلا به این بیماری در طول بیماری خود نوعی درد را تجربه می‌کنند. در حالی که برخی از انواع درد به طور مستقیم به علت وجود بیماری مرتبط هستند، انواع دیگر درد ممکن است به دنبال برخی دیگر از مشکلات بیماری بر بدن تأثیر گذارند. به عنوان مثال، عدم تعادل ناشی از مشکلات راه رفتن ممکن است منجر به درد ناشی از فشار بر روی مفاصل گردد.
۵٫ مشکل در صحبت و بلع
افراد مبتلا به بیماری ممکن است به مشکل در صحبت کردن دچار شوند. مشکلات گفتاری معمول عبارت‌اند از:
با عجله حرف زدن
از دست دادن کنترل حجم صدا
آهسته صحبت کردن
تغییر در کیفیت صحبت، مانند صدای خشن و صدای بی‌جان
آسیب بیماری ام اس می‌تواند بر بلعیدن نیز تأثیر بگذارد و باعث مشکل جویدن و انتقال مواد غذایی به قسمت عقبی دهان شود. همچنین بیماری ام اس ممکن است توانایی بدن در انتقال مواد غذایی از طریق مری و معده را هم تحت تأثیر قرار دهد.
۶٫ تأثیر روی مغز و اعصاب
طیف وسیعی از مشکلات مغز و اعصاب ممکن است به دلیل بیماری ام اس ایجاد شود. این علائم عبارت‌اند از:
کاهش محدوده مورد توجه
از دست دادن حافظه
قضاوت ضعیف
مشکل استدلال یا حل مسئله
افسردگی، به دلیل آسیب به مناطق مغز درگیر در کنترل عاطفی یا به دلیل استرس بیماری
نوسانات خلقی
سرگیجه، مشکلات تعادلی و یا دوران سر (احساس چرخش)
۷٫ مشکلات جنسی
هم مردان و هم زنان مبتلا به ام اس ممکن است اختلال عملکرد جنسی را به عنوان یکی از علائم ام اس تجربه کنند. اختلالاتی از قبیل:
کاهش میل جنسی
کم شدن حس در ناحیه تناسلی
ارگاسم کمتر و ضعیف‌تر
