نگارش: دکتر فریما خلیلی( پزشک عمومی)
مقدمه
سرطان ریه یکی از مرگبارترین بیماریهای غیرواگیر در جهان است که سالانه جان میلیون‌ها نفر را می‌گیرد. برخلاف بسیاری از سرطان‌ها که دلایل متعددی برای بروز آن‌ها وجود دارد، در مورد سرطان ریه یک عامل بسیار واضح و قدرتمند در صدر قرار دارد: مصرف دخانیات. بنا بر تحقیقات پزشکی، بیش از ۸۵٪ موارد ابتلا به سرطان ریه مستقیماً با مصرف سیگار و سایر فرآورده‌های دخانی مرتبط است
درک رابطه بین مصرف دخانیات و بروز سرطان ریه، نه تنها به افزایش آگاهی عمومی کمک می‌کند بلکه زمینه‌ساز سیاست‌گذاری‌های بهداشتی مؤثر برای کاهش بار این بیماری است.
اثرات سرطان‌زای دخانیات
دود سیگار حاوی بیش از ۷۰۰۰ ماده شیمیایی است که در میان آن‌ها حدود ۷۰ ماده به‌عنوان مواد سرطان‌زا (Carcinogens) شناخته شده‌اند. این مواد با ایجاد آسیب در DNA سلول‌های ریه، باعث آغاز فرایندهای سرطانی می‌شوند. نیتروزامین‌ها، هیدروکربن‌های آروماتیک چندحلقه‌ای (PAHs)، بنزن و فرمالدهید از مهم‌ترین این ترکیبات خطرناک هستند .
مکانیسم اثر این مواد به این صورت است که با تخریب ساختار ژنتیکی سلول‌ها، باعث جهش‌های ژنی می‌شوند. در طول زمان، تجمع این جهش‌ها منجر به رشد کنترل‌نشده سلول‌ها و در نتیجه، تشکیل تومورهای سرطانی در بافت ریه خواهد شد.
آمار جهانی ابتلا و مرگ ومیر
بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت (WHO)، سرطان ریه سالانه بیش از ۲ میلیون نفر را مبتلا می‌کند و نزدیک به ۱.۸ میلیون نفر نیز بر اثر آن جان خود را از دست می‌دهند. این آمار، سرطان ریه را به اولین عامل مرگ ناشی از سرطان در جهان تبدیل کرده است. در کشورهایی با مصرف بالای سیگار، مانند کشورهای در حال توسعه، میزان ابتلا و مرگ‌ومیر همچنان در حال افزایش است.
ترک سیگار و کاهش خطر ابتلا
خبر خوب این است که ترک سیگار در هر مرحله‌ای از زندگی می‌تواند خطر ابتلا به سرطان ریه را کاهش دهد. برای مثال، افرادی که پیش از ۳۰ سالگی سیگار را ترک می‌کنند، خطر ابتلایشان تا حدود ۹۰٪ کمتر از افرادی است که به مصرف ادامه می‌دهند. حتی ترک در سنین بالاتر نیز باعث بهبود عملکرد ریه، کاهش التهاب و افزایش کیفیت زندگی می‌شود.
نتیجه‌گیری
سرطان ریه یکی از شدیدترین پیامدهای مصرف دخانیات است. شواهد علمی به‌روشنی نشان می‌دهد که استفاده از سیگار و سایر محصولات دخانی نقش تعیین‌کننده‌ای در بروز این بیماری دارد. پیشگیری از طریق آگاه‌سازی، ترک دخانیات و حمایت‌های اجتماعی و سیاست‌گذاری‌های بهداشتی، تنها راه کاهش این بیماری مهلک در سطح جامعه است.
منابع
World Health Organization (WHO). Cancer Fact Sheet. 2022. Available at: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/cancer
Hecht SS. Tobacco smoke carcinogens and lung cancer. Journal of the National Cancer Institute. 1999;91(14):1194–۱۲۱۰٫
/ انتهای پیام
بنیاد امور بیماریهای خاص
@cffsd
